Alif Ziyadah, Wau Ziyadah Dan Ya Ziyadah- Sifrul Mustadir

Didalam kitab Tajwid AlQuran Rasm Uthmani - Tn Haji Abdul Qader Leong,  Muka surat 100, tanda bulat kecil. Hanya terletak pada huruf  'illah lemah alif, wau dan ya. Ia menunjuk sebagai huruf tambahan, tidak dibaca sebagai huruf mad ketika menyambung atau berhenti bacaan.



Tanda bulat ini yang diletak atas huruf alif,wau dan ya tambahan juga dikenali sebagai As Sifrul Mustadir الصفر المستدير atau boleh disebut sifir mustadir seperti disebut oleh Ustaz Hazri Hashim didalam kitabnya Syarah Matan Tuhfatul Atfal: Panduan Tajwid berkesan.

Maksud sifr ialah sifar, manakala mustadir ialah bulatan.

Saya pernah mendengar Almarhum Hj Ahmad Mustafa menyebutnya Alif Sifar jika pada huruf alif, kita senang memanggilnya alif ziyadah atau zaidah . Ziyadah ialah tambahan. Alif sifar, sifir mustadir atau alif ziyadah - kesemuanya betul, tetapi didalam bab ziyadah ada satu lagi tanda bulat yang dikenali sebagai As Sifrul Mustathil Qo'im. Yang ini hanya terjadi pada huruf alif.

Update: Sy juga mendengar Ustaz Muhammad Laili al Fadhli menyebutnya Alif Sifar

Tetapi kita hanya akan menyebut berkenaan Sifir Mustadir pada kesempatan kali ini.

Walaupun kita lihat ia tidak berfungsi langsung dari segi bacaan tetapi sebenarnya pada zaman dahulu dimana resam tidak mempunyai titik dan baris untuk membezakan huruf maka huruf ziyadah ini memainkan peranan. Ini dinamakan kaedah ziyadah(penambahan) didalam penulisan resam.. 

Contohnya menambah huruf ziyadah dapat membezakan antara dua kalimah/perkataan yang kelihatan sama bila masa dulu ketiadaan tanda titik, baris atau hamzah(kepala ain) seperti contoh dibawah. 

Rajah update pada 17 Feb 2022

Cuba bayangkan jika tiada wau ziyadah pada ayat ini bila tiada titik, baris dan hamzah. Surah An Nisa' ayat 83

Ada juga huruf ziyadah diletakkan untuk menunjukkan baris kerana dulu dulu hamzah Qoto' tidak berbaris depan atas atau bawah. Hamzah hanya berbentuk alif dan tidak ada kepala ain. Seperti contoh Surah al An'am ayat 34

Kesimpulannya, huruf ziyadah walapun tiada fungsi bacaan tetapi tiadalah ia sesuatu yang sia sia. Ada sebab kenapa diletakkan dan banyak kaedah kaedah ziyadah(penambahan) lain huruf ziyadah diletakkan diatas sebab-sebab tertentu seperti ditambah alif ziyadah selepas wau yang menjadi rumah bagi hamzah untuk membezakan wau mad atau wau hamzah ketika tiada baris dan titik. Ada juga ditambah Alif ziyadah untuk menunjukkan jamak pada fi'il dan sebagainya.

Dan Alhamdulillah sampai pada zaman kita, al Quran yang telahpun bertitik berbaris dan sebagainya. Cuma kita tinggal rajin atau tidak membacanya.

Rujukan:
Manhaj Rasm Uthmani oleh Prof madya Dr Abd Rahman abd Ghani.
Panduan Rasm Uthmani terbitan Lembaga Pengawalan dan Perlesenan Percetakan Al Quran KDN